Ermeni sosyalistler Paramaz ve yoldaşları anıldı

Madteos Sarkisyan (Paramaz) ve 19 yoldaşı, 109 yıl önce 15 Haziran’da İstanbul Beyazıt Meydanı’nda idam edildi.

15 Haziran 1915’te İstanbul Beyazıt Meydanı’nda idam edilen Sosyal Demokrat Hınçak Partisi (SDHP) üyesi 20 Ermeni sosyalistin infaz edilişlerinin 109. yıldönümü.

Madteos Sarkisyan (Paramaz) ve 19 yoldaşının idam edilmesine dair Türkiyeli sosyalistler de dün açıklama yayımladı.

Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu (SGDF), Paramaz ve yoldaşlarını “İttihat ve Terakki Cemiyeti istibdadına karşı sosyalizmin kızıl bayrağını yükseltenler” olarak anarken Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi (SYKP), “Bu ülkede devrimin işaret fişeğini 20’ler yaktı,” dedi.

İdam kararı

İstanbul’daki Divan-ı Harp tarafından idamı gerçekleştirilen 20 Ermeni sosyalistin idam kararını, Agos Gazetesi’nde yayımlanan Ermeniceden tercümesiyle paylaşıyoruz.

Karar, Yetvart Çopuryan’ın derlediği “Paramazlar- Beyazıt’ta 20 Darağacı” kitabı için Aris Nalcı tarafından Türkçeye çevrildi.

“Divan-ı Harp’te görülen yargılamanın ardından aşağıdaki isimlerin bağımsız ve özerk bir Ermenistan kurmak için cinayet girişimlerinde bulundukları kesinleşmiş, yabancı devletleri hükümete karşı kışkırtmak kaidesiyle, imparatorluk vilayetlerinden bazılarının ayrılmasına, bu vesile ile bazı yabancı ülkelerde gizli ve aleni toplantılar yaparak, yayınlar aracılığı ile tahrik edici yazışmalar yapmışlardır.

Hınçak Partisi’nin etkili üyelerinden ve Rus uyruklu Kafkasyalı Paramaz adıyla tanınmış Madteos Sarkisyan veya Tekirdağlı Hampartsum Krikor,

Varnalı Hagop Ğazaryan, Muradyan oğlu diğer adıyla Murad Çakaryan,

Giresunlu rençber Minas, Kapriel Keşişyan oğlu, diğer adıyla Samsunlu Sarı Khachig veya Minas,

Terzi Bitlisli Smpat,

Vartan Kılıçyan oğlu, diğer adıyla Angudi Bedros,

Suçlu, Çemişgezekli Vahan Boyacıyan, diğer adıyla Rupen, Minas Garabetyan oğlu,

Harputlu Doktor Bedros, Benne Torosyan oğlu,

Tüccar Armenag, Hampartsum oğlu,

Ayakkabıcı Apraham, Isdepan Muradyan oğlu,

Emlakçı Arapgirli Aram, Garabed Açıkbaşyan oğlu,

Tıbbiye 3. sınıf öğrencisi Aram, Apraham Yegavyan oğlu,

Saraçhane’de çadır yapan işçi Şebin Karahisarlı Karekin, Arakel Boğosyan oğlu,

Hınçak Kilis Şubesi Başkanı, Singer şirketi toptancısı Hagop, Ğazar Basmacıyan oğlu,

Aynı şubenin üyelerinden Ermeni okulu öğretmenlerinden Tovmas, Gibrianos Manugyan oğlu,

Hınçak Harput Şubesi Başkanı Mıgırdiç, Hovhannes Ebrenesyan oğlu,

Askeri okulda subay adayı, Vanlı Keğam, Garabed Vanigyan oğlu,

Bardizag Ermeni Okulu öğretmenlerinden Yetvart Topuzyan,

Hınçak Kayseri Şubesi üyelerinden ve okul öğretmenlerinden Hovhannes, Istepan Yeğiyazaryan oğlu,

Kuru kahveci Karnig, Krikor Boğosyan oğlu.

İstanbul Divan-ı Harp Siyasi Suçlar Kanunu’nun 54. maddesi uyarınca yukarıda isimleri yazılı olanlar ölüm cezasına çarptırılmışlardır. Yüce Sultan idamı onaylamıştır. İmparatorluğun iradesi gereğince yukarıda ismi yazılı isimler Haziran 2 sabahı, saat 3 buçukta (Yeni takvime göre 15 Haziran) geleneklere uygun bir şekilde din görevlisi tarafından son dini ayin yapıldıktan, vasiyetlerini yazdıktan ve tıbbi kontrolden geçtikten sonra Divan-ı Harp binasının karşısındaki darağacına götürülerek, ölüm cezası uygulanacaktır.

Yukarıda yazılı suçlar sebebiyle, yargılamada bulunmayan komitenin genel merkezi başkanı Sabahgülyan’ın ve üyelerden Varaztad hakkında da ölüm cezasına çarptırılmaları yönünde karar alınmıştır.” (bianet – TY)